Koraalkweek in een ander jasje

In Burgers' Ocean bevinden zich twee aquaria voor levende koralen. De koralen zijn afkomstig uit eigen kweek, andere publieks aquaria, van enkele particulieren en van in beslag genomen koralen door Algemene Inspectie Dienst.

In Burgers’ Ocean bevinden zich twee aquaria voor levende koralen. De koralen zijn afkomstig uit eigen kweek, andere publieks aquaria, van enkele particulieren en van in beslag genomen koralen door Algemene Inspectie Dienst. Dit laatste gebeurt helaas nog te veel, waarbij koralen via Schiphol Nederland worden binnengehaald zonder de bijbehorende officiële documenten. Hier staan fikse boetes op. De koralen worden in beslag genomen en in depot o.a. in Burgers’ Ocean gezet.

Sinds 1,5 jaar wordt er een nieuwe methode ontwikkeld om aan koralen te komen. Hierbij worden larfjes van een koraal geïmporteerd en onder gecontroleerde omstandigheden hechten deze larfjes zich aan substraat vast. Dit vindt in samenwerking plaats met Diergaarde Blijdorp. In Blijdorp bekijkt een onderzoeker verschillende aspecten van de geslachtelijke voortplanting bij koralen. Burgers’ Ocean werkt aan één van de onderzoeken mee. Hierbij worden koraallarfjes geïmporteerd uit Japan. Het doel van het onderzoek is te kijken naar de overleving van de larfjes en het aantal larfjes dat uitgroeit tot een echt koraal.

Geslachtelijke voortplanting van koralen

Koralen hebben verschillende technieken om zich te vermeerderen, zowel geslachtelijk als ongeslachtelijk. De geslachtelijke voortplanting in het wild is een fantastisch fenomeen, waarbij vrijwel alle koralen van een koraalrif tegelijkertijd in één nacht alle geslachtscellen in het water loslaten. Dit resulteert in miljoenen koraallarfjes. Deze ronde of ovale larfjes zijn zeer klein (1-2 mm). Als de larfjes iets groter zijn krijgen ze aan de buitenkant kleine haartjes die ze snel heen en weer kunnen trillen. Hiermee is de beweging van een koraallarfje een feit. Bij sommige soorten zoekt het larfje binnen enkele uren een geschikte ondergrond om zich vast te hechten. Larven van weer andere soorten maken deel uit van het plankton, klein levend materiaal wat zweeft in het water. Het kan dagen, weken en soms maanden duren voordat ze een geschikte plaats zoeken om zich te vestigen. Hierdoor kunnen ze zich over enorme afstanden verspreiden en kan het verspreidingsgebied van een koraalsoort worden vergroot.

Het zoeken van een geschikte plaats om zich vast te hechten is een vak apart. Een goede leefomgeving moet voldoen aan vele criteria. Zo moet er altijd genoeg licht zijn, de juiste stroming en geschikte buren. Als er bijvoorbeeld teveel algen op de steen voorkomen dan zullen ze het jonge koraaltje snel overgroeien en is de overlevingskans nihil. Men vermoedt dat het larfje via chemische signalen de juiste plaats uit zoekt. Bekend is dat een larfje kan reageren op het type ondergrond. Dit is dan ook één van de vragen uit het onderzoek.

Op het moment dat het larfje een geschikte plaats heeft gekozen maakt hij een skelet, waardoor een zogenaamde ‘primaire poliep’ ontstaat. Uit dit ene poliepje, dat zich vele malen splitst om te groeien, kan door de jaren heen een koraalkolonie van vele meters ontstaan.

Hechten van koraallarven in gevangenschap

In het wild zullen vele koralen die zich hebben vastgehecht aan substraat het niet overleven. Door concurrentie van andere dieren of planten, omdat ze opgegeten worden of omdat de ondergrond niet voldeed. In dit onderzoek wordt nagegaan of de koraallarven een voorkeursplaats hebben om zich vast te hechten. Er zijn speciale steentje vervaardigd die de larfjes als substraat kunnen gebruiken. Een deel van de stenen is al enkele maanden eerder in het aquarium gezet. Deze steentjes zijn nu begroeid met een biofilm. Dit is een dun laagje leven wat bestaat uit bacteriën, algen en ander klein leven. Het tweede deel van de steentjes wordt schoon (onbegroeid) in het experiment gezet. Deze proef is vorig jaar in het klein gedaan en dit jaar met een groter aantal larfjes. De larfjes hadden een voorkeur voor de steentjes die begroeid waren. Ook is er gekeken of de larfjes het liefst op verticale steentjes of horizontale steentjes vasthechten. Er was geen twijfel mogelijk dat verticaal de voorkeur had boven horizontaal. De volgende stap in het onderzoek was de overleving van de jonge koralen. In het wild zal de overleving ver onder de 1% liggen. In het aquarium kwamen we uit op 2 tot 20%. Duidelijk was het negatieve effect van algen die de koraaltjes overwoekerden, of fijn vuil dat op de koraaltjes verzamelde zodat de diertjes verstikten. Toch waren de resultaten dit jaar al een stuk beter dan vorig jaar. Voor dit experiment is een geweikoraal (Acropora tenuis) gebruikt. De geweikoralen is de meest voorkomende familie van de koralen op een koraalrif. Ze zijn vooral zo succesvol, omdat ze enorm ‘snel’ kunnen groeien. Nu is snel relatief, want de snelst groeiende koralensoort kan 10 centimeter per jaar groeien. De grootste kolonie uit het experiment is na één jaar vanuit larfje uitgegroeid tot een kolonie van 3 bij 3 cm. Het duurt nog even voordat deze soort wordt uitgezet in het koraalrifbassin.

SECORE Project

Het hierboven beschreven onderzoek valt onder project SECORE (SExual COral Reproduction; ofwel geslachtelijke voortplanting van koralen), een initiatief van Diergaarde Blijdorp. Naast het onderzoek van de koraallarfjes wordt er ook gekeken naar geslachtelijke voortplanting van koralen in gevangenschap onder gecontroleerde omstandigheden. Wellicht zou in de toekomst een gesloten voortplantingscyclus van steenkoralen onder gecontroleerde omstandigheden in gevangenschap kunnen worden gerealiseerd. Ook heeft SECORE als doel een netwerk op te bouwen rondom dit onderzoek binnen de wereld van publieke aquaria. Zo worden er al verschillende gekweekte koralen met bovenstaande techniek verstuurd naar andere aquaria. Het opdoen van ervaring in het houden van deze jonge koralen is heel belangrijk om het overlevingspercentage te vergroten.

Geschreven door: Max Janse en Dirk Petersen (Diergaarde Blijdorp)