Regelmatig staat in de ZieZoo dat er weer een adelaarsrog is geboren. Het lijkt bijna gewoon, maar het is nog steeds een hele speciale gebeurtenis. Tot nu toe zijn er in Burgers’ Zoo 19 jongen geboren. Een wereldrecord, want nergens zijn er zoveel jonge adelaarsroggen geboren als in Arnhem. In Europa zijn we zelfs de enige dierentuin die met deze soort succesvol kweekt.
De adelaarsroggen in de Ocean zijn in 2000 als jonge dieren in het tunnelbassin uitgezet. Van de toen 50 cm doorsnede zijn ze in 12 jaar uitgegroeid tot ruim een meter zestig brede dieren. De vier vrouwtjes zijn het grootst, de mannen zijn blijven steken bij een spanwijdte van 1.20 m. Deze soort is lastig te houden in gevangenschap. Ze hebben veel ruimte nodig om te zwemmen. Ze zwemmen continu en door de bek iets open te houden kunnen ze ademhalen. Het tunnelbassin bevat ruim 1,6 miljoen liter water, een redelijke druppel om in rond te zwemmen. Daarnaast zijn adelaarsroggen lastig met het eten. Er is veel aandacht besteed aan het voeren van deze dieren, hoeveel ze moeten eten, wat ze moeten eten maar vooral hoe ze moeten eten.
Een unieke gebeurtenis vond in 2009 plaats toen het eerste jong geboren werd. Slecht 6 of 7 publieksaquaria in de wereld hebben met deze soort in gevangenschap gekweekt. Adelaarsroggen zijn eier-levendbarend: het vrouwtje legt een ei in haar baarmoeder. Het embryo wordt eerst gevoed vanuit dooiermateriaal in het ei. Na drie maanden is deze voorraad uitgeput en maakt de foetus contact met de baarmoederwand. Het jong ontwikkelt zich daarna in 8 maanden tot een levensvatbare miniatuur van het moederdier.
Bij vogels worden er veren geplukt en bij zoogdieren haren om ouderschapsbepaling te doen. Aan de basis van haren en veren blijft een beetje weefsel plakken waar DNA in zit. Bij vissen is dit wat lastiger, ze hebben geen haren of veren. Sommige vissen hebben wel schubben, maar adelaarsroggen hebben dat niet. Dan moet er op een andere manier weefsel verzameld worden. Bloedafname zou kunnen, maar dit is zeer stressvol voor de dieren. Nu hebben adelaarsroggen aan het begin van de staart een of meerdere gifstekels. Over deze stekel zit een dun laagje huid. Als een stekel in het wild afbreekt, groeit hij binnen een paar maanden weer aan., Het knippen van de stekelpunt blijkt een prima techniek te zijn om DNA te verzamelen. Nu weten we van alle jonge roggen wie papa is, wat voor het bijhouden van een stamboek heel belangrijk is. Beide mannetjes in het tunnelbassin hebben al jongen verwekt en dat is goed nieuws. Alle zes de dieren zijn in de voortplantingsstemming en als het zo goed blijft gaan, kunnen we hopelijk nog heel wat jonge adelaarsroggen verwachten in de toekomst.
Alle jongen worden direct na de geboorte uit het tunnelbassin gehaald en in quarantaine gezet. Er is geen band tussen moeder en jong, daar hoeft geen rekening mee gehouden te worden. In de quarantaine is het veiliger voor de jonge vissen, en kan er meer toezicht gehouden worden, of ze wel goed eten.
Een pasgeboren adelaarsrog eet de eerste één à twee weken niet. De verzorgers proberen de belangstelling in voedsel te wekken door wat klein voedsel op de aquariumbodem aan te bieden. Als de rog eenmaal goed eet, wordt hij getraind om zijn portie bij de verzorger op te halen, die het lekkers aan een voertang aanbiedt.
Adelaarsroggen kennen een aantal parasieten, die alleen op deze roggensoort leven. Deze parasieten komen op de huid, in de kieuwen en in de neusholte voor. Ook in Burgers’ Zoo hadden de adelaarsroggen last van parasieten. In een kleiner quarantainebassin wordt in zo’n geval medicijn aan het water toegevoegd, tot dat de betreffende rog weer ‘schoon’ is.
Koninklijke Burgers’ Zoo is al jarenlang de succesvolste kweker van gevlekte adelaarsroggen ter were…
17 juni 2023
Voor veel bedreigde diersoorten zijn Europese fokprogramma’s in het leven geroepen, waaraan alle led…
1 maart 2022
Ons team van dierenverzorgers en biologen heeft op de ochtend van 15 september een volwassen adelaar…
15 september 2021
