De gnoes op de safarivlakte zijn de oostelijke witbaardgnoes. Deze ondersoort zijn in de natuur honkvast. Waar slaat de titel van deze tekst dan op?
Witbaardgnoes doen natuurliefhebbers vrijwel meteen denken aan de indrukwekkende megakudde die jaarlijks door de nationale parken van Serengeti en Masai Mara trekt. Aan deze wereldberoemde grote trek doen niet alleen de witbaardgnoes mee, maar ook de steppezebra’s en thomsongazelles. Zodra de periode van droogte weer aanbreekt, trekken zij verder achter het groen aan en zonder het zelf waarschijnlijk te beseffen maken ze zo een enorme rondtocht totdat ze weer bij het startpunt aankomen en deze hele cyclus weer van vooraf aan begint. Maarrr… dit beroemde natuurlijke fenomeen gaat alleen op voor de westelijke witbaardgnoes en in Burgers’ Safari zijn juist de oostelijke witbaardgnoes te bewonderen. De oostelijke witbaardgnoes zijn in de natuur honkvast. Waar slaat de titel van deze tekst dan op?
Ons huidige fokmannetje bij de gnoes is behoorlijk succesvol geweest in Arnhem. Wat heet: hij heeft verschillende seizoenen voor de nodige nakomelingen gezorgd! Deze fokman kwam enkele jaren geleden als jong dier uit de dierentuin van Wroclaw (Polen) naar Burgers’ Zoo. In Arnhem is zijn genetisch materiaal inmiddels ruim voldoende verspreid, terwijl ze in de Tsjechische dierentuin van Dvur Kralove graag een bewezen fokman zouden willen hebben. Hun eigen fokman is recent helaas gestorven en we hopen dat onze oude fokman ook in Tsjechië voor nakomelingen gaat zorgen. Tegelijkertijd met onze fokman vertrekt ook een andere jonge gnoestier naar Tsjechië: het gaat namelijk om een zoon van deze fokman. Niet lang nadat onze fokman en het jonge mannetje vertrokken zijn, reist een ander mannetje vanuit het Poolse Wroclaw naar ons park af. We zijn erg blij met zijn komst, want oostelijke witbaardgnoes vind je maar weinig in Europa. Bovendien is de man die uit Polen komt zo min mogelijk verwant met onze dieren. Ook dat is zeer goed nieuws, want de dierentuinpopulatie witbaardgnoes stamt af van een relatief klein aantal ‘founding fathers’. Dat wil zeggen dat de populatie ooit vanuit een kleine basis is gestart.
*Pasgeboren witbaardgnoe in Burgers' Zoo op 08-06-2017
De gnoestier uit Wroclaw is nog een vrij jong dier. We zullen dus minimaal een jaar geduld moeten hebben, voordat we de eerste jongen van dit nieuwe mannetje mogen verwachten. In dat jaar kan de jonge stier rustig wennen aan zijn nieuwe leefomgeving met hopelijk in de toekomst de nodige nakomelingen tot gevolg. Gnoes worden in het Engels niet ten onrechte ‘wildebeest’ genoemd, omdat ze bekend staan om hun onstuimige karakter. Wanneer Burgers’ Zoo twee volwassen mannen heeft, dan houden we die gescheiden van elkaar, omdat het anders geheid tot woeste gevechten om de vrouwtjes zou leiden. Een volwassen stier weegt zo’n 250 kilo, terwijl een volwassen vrouwtje rond de 200 kilo weegt. Als je lijf en leden je lief zijn, is het dus geen verstandig idee om als dierverzorgers twee heetgebakerde stieren in een gevecht uit elkaar te proberen te halen! Onze nieuwkomer zal in Arnhem echter geen concurrerende man tegenkomen, dus kan hij zich in alle rust op zijn toekomstige taak voorbereiden. De huidige fokman heeft echter nog een erfenis achtergelaten: enkele weken geleden werden zeer kort achter elkaar vijf kalfjes geboren. Net als in de natuur worden gnoekalfjes altijd binnen drie weken achter elkaar geboren: dit vergroot de kans op overleven in het wild. Roofdieren kunnen dan namelijk onmogelijk alle jongen tegelijkertijd te pakken krijgen, waardoor het merendeel in ieder geval tot gezonde volwassen dieren kan uitgroeien.
De Nederlandse naam gnoe verwijst naar de bijzondere geluidjes die deze antilopensoort als vorm van communicatie onderling bezigen. Witbaardgnoes danken hun volledige naam aan de kenmerkende witte baard. Gnoes zijn evenhoevigen en worden tot de antilopen gerekend. Bij de gnoes hebben zowel mannetjes als vrouwtjes horens, alleen zijn deze bij de mannen meestal wat groter.
